Nietolerancja laktozy to bardzo częsta przypadłość u ludzi — zarówno u Polaków, jak i obywateli innych państw. Laktoza to nic innego, jak cukier występujący w mleku. Do zjawiska tego dochodzi, gdy w organizmie odnotowuje się braki laktazy, czyli enzymu potrzebnego do rozkładu laktozy właśnie. W takich sytuacjach spożycie mleka lub produktów na jego bazie może pojawić się szereg nieprzyjemnych dolegliwości, np. niestrawność, ból brzucha, wzdęcia lub inne nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Jak dostosować dietę, aby unikać w niej laktozy? Czy produkty wegańskie i wegetariańskie będą w tym przypadku przydatne? Czy laktoza może być powodem do przybierania na wadze i czy należy ją wykluczyć również u osób niecierpiących wskutek jej nietolerancji? Na te, a także na wiele innych pytań odpowiadamy na łamach dzisiejszego artykułu!
Nietolerancja laktozy — co to takiego?
Nietolerancja laktozy to nic innego, jak po prostu nieprawidłowa reakcja organizmu po spożyciu produktów zawierających w swoim składzie cukier mleczny. Przyczyny takich sytuacji można upatrywać przede wszystkim w braku lub niedoborze laktazy (czyli alaktazji lub hipolaktazji). Laktaza jest enzymem trawiennych, jaki jest konieczny do właściwego rozkładu laktozy na glukozę i galaktozę.
Kiedy w organizmie odnotowuje się brak laktazy, laktoza nie może zostać odpowiednio rozłożona, w związku z czym ulega ona procesowi fermentacji bakteryjnej, jaka zachodzi w jelicie grubym. Konsekwencją tej sytuacji jest tworzenie się licznych kwasów oraz gazów, co z kolei prowadzi bezpośrednio do zwiększenia się ciśnienia osmotycznego treści jelitowej oraz podrażniania błony śluzowej. Wszystko to wkrótce skutkować ma nieprzyjemnościami dotyczącymi układu pokarmowego.
Przyczyny nietolerancji laktozy
Najczęściej występującą przyczyną występowania nietolerancji laktozy jest pierwotny — zwykle dziedziczny — niedobór laktazy, stan nazywany również hipylaktazją dorosłych. Choroba powstaje na skutek zmniejszenia się aktywności laktazy, która w konsekwencji osiąga zaledwie 5% wyjściowej aktywności. Wszystko to może zacząć dziać się już od drugiego roku życia dziecka.
Do tego typu nietolerancji pokarmowej może dojść także w wyniku nabytego niedoboru laktazy (w formie przejściowej już utrwalonej). Taki stan rzeczy może wynikać z wielu czynników, jakich działanie w konsekwencji doprowadza do szkodzeń struktury nabłonka o kosmków jelitowych, których głównym zadaniem jest produkcja koniecznego enzymu.
Przykładami takich dolegliwości wyjściowych mogą być np.:
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- martwicze zapalenie jelita;
- choroba Whipple’a;
- zespół jelita krótkiego;
- różnego rodzaju infekcje żołądkowo-jelitowe;
- zakażenia pasożytnicze przewodu pokarmowego;
- alergie pokarmowe;
- choroba Duhringa;
- celiakia;
- mukowiscydoza.
Niekiedy do zasilenia się procesu niszczenia nabłonka i kosmków jelitowych dochodzi poprzez nadmierne stosowanie niektórych medykamentów, zwłaszcza antybiotyków, niesterydowych leków i działaniu przeciwzapalnym oraz kwasu acetylosalicylowego i alkoholu samego w sonie. Nietolerancja laktozy występuje także pod wpływem promieniowania jonizującego lub chronicznego niedożywienia organizmu (innymi skutkami jest np. pogorszenie się stanu skóry i włosów). Na szczęście dieta eliminująca składniki zawierające laktozę nie należy do szczególnie wymagających.
Nietolerancja laktozy — objawy
Nietolerancja laktozy powoduje bardzo niespecyficzne skutki, które mogą zostać odebrane jako skutki innych chorób przewodu pokarmowego (szczególnie, jeśli chodzi o zespół jelita drażliwego). U osób cierpiących z powodu tej dysfunkcji można zaobserwować między innymi częste biegunki, wzdęcia, chroniczne bóle brzucha, uczucie przelewania się płynów w obrębie jamy brzusznej, oddawanie zwiększonej ilości gazów, występowanie kolek, jak również nudności i wymioty,
Stopień nasilenia objawów najczęściej zależy od ilości spożytej laktozy. Im zjadło się jej więcej, tym gorsze będą tego skutki.
